Co to jest instrukcja przeciwpożarowa?
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest nazywana często jako instrukcja przeciwpożarowa, bądź też instrukcja pożarowa. Jest to dokument, który jest wymagany przez cały okres użytkowania obiektu od momentu jego odbioru przez Państwową Straż Pożarną. Takie opracowanie jest złożone z części opisowej, gdzie znajdują się warunki ochrony przeciwpożarowej budynku, obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej obiektu, procedury ewakuacyjne oraz części graficznej (planu sytuacyjnego terenu, rozmieszczenia urządzeń gaśniczych i planu ewakuacji). Instrukcja pozwala ustalić wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej w zakresie technicznym, organizacyjnym i porządkowym, które mogą się różnić w zależności od danego budynku.
Gdzie wymagana jest instrukcja bezpieczeństwa pożarowego?
Obowiązek posiadania instrukcji przeciwpożarowej dotyczy wszelkich budynków użyteczności publicznej tj. budynków biurowych, szpitali, lokali handlowo-usługowych, szkół, przedszkoli, hoteli, fabryk, zakładów produkcyjnych itp. Głównym kryterium jakie bierze się pod uwagę w przypadku wymogu posiadania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego są wymiary, a dokładniej wielkość budynku. Wielkość jaką się zazwyczaj przyjmuje to ok. 300 m2 powierzchni wewnętrznej budynku. Konieczność posiadania instrukcji przeciwpożarowej reguluje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109 poz. 719). Instrukcja pożarowa musi być opracowana dla budynków o kubaturze brutto przekraczającej 1000 m3 (wyjątkiem od tej reguły są obiekty inwentarskie) oraz dla obiektów o kubaturze brutto powyżej 1500 m3 dla budynków inwentarskich. Ponadto taki obowiązek spoczywa na budynkach, gdzie powierzchnia strefy pożarowej przekracza 1000 m2 (np. składowiska odpadów, czy stacje oczyszczania wody) oraz w budynkach, gdzie występuje strefa zagrożenia wybuchem. W tym ostatnim wypadku taka instrukcja jest konieczna bez względu na wymiary obiektu.
Jakie treści powinny się znaleźć w instrukcji PPOŻ?
Takie opracowanie musi być dostosowane do charakterystyki danego obiektu i powinno zawierać:
- ustalenie niezbędnych w budynku urządzeń przeciwpożarowych oraz gaśnic, instrukcji do nich, sposobu użytkowania, dokumentacji technicznej i prac konserwacyjnych;
- warunki dotyczące ochrony przeciwpożarowej wynikające z przeznaczenia i sposobu użytkowania obiektu, w tym wszelkich procesów technologicznych w nim występujących. Ważne są tu także kwestie związane z przetrzymywaniem towarów i warunkami technicznymi np. zagrożenie wybuchu;
- metody zabezpieczania niezbędnych do wykonania prac, które mogą spowodować pożar;
- metody organizowania ewakuacji dla osób przebywających w budynku w czasie pożaru;
- sposoby postępowania w przypadku wybuchu pożaru lub też innych zagrożeń;
- sposoby przekazywania użytkownikom budynku oraz pracownikom niezbędnych informacji na temat ochrony przeciwpożarowej, w tym zapoznanie z ich przepisami i treścią instrukcji PPOŻ,;
- szczegółowe plany budynku i pomieszczeń, wraz z usytuowaniem oraz terenami przyległymi i danymi graficznymi (powierzchnia, wysokość, liczba pięter w budynku, podziałem na strefy pożarowe, położeniem hydrantów, dróg dojazdowych itp.);
- warunki i organizację ewakuacji osób i praktyczne sposoby ich sprawdzania;
- sposoby zaznajomienia użytkowników budynku, w tym pracowników z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią instrukcji;
- wskazanie osób lub instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie instrukcji;
- obowiązki oraz zadania w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla przebywających stale w budynku użytkowników.
Kto może przygotować instrukcję przeciwpożarową i gdzie należy ją umieścić?
Kwestię opracowania powyższego dokumentu również regulują przepisy polskiego prawa, a dokładniej ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. nr 81 poz. 351). Osoby odpowiedzialne za stworzenie instrukcji PPOŻ muszą spełniać jedno z następujących kryteriów:
- posiadanie wykształcenia wyższego oraz ukończenie szkolenia dla specjalistów ochrony przeciwpożarowej;
- tytuł zawodowy technika pożarnictwa;
- wyższe wykształcenie i ukończenie kierunku inżynieria bezpieczeństwa pożarowego;
- wykształcenie średnie oraz ukończony kurs inspektorów ochrony przeciwpożarowej;
- uzyskanie kwalifikacji do pełnienia zawodu technika pożarnictwa w trakcie postępowania o uznanie otrzymanych w krajach członkowskich Unii Europejskiej, państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia w Wolnym Handlu (EFTA), stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, bądź też Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do pełnienia zawodu technik pożarnictwa.
Jeżeli chodzi o umieszczenie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego to takie opracowanie powinno znajdować się w bezpiecznym miejscu, ale jednocześnie umożliwiającym bardzo szybkie wykorzystanie jej w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczych. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest umieszczenie instrukcji PPOŻ w skrzynce przedzielonej szklanym okienkiem i oznaczeniem „zbij szybkę”. Należy też pamiętać o czasowej aktualizacji zapisów instrukcji (przynajmniej raz w ciągu dwóch lat) oraz w każdym przypadku zmian w obiekcie np. zmianie sposobu korzystania z budynku, czy innym procesie technologicznym wykorzystywanym w danym zakładzie.
